Regionale Energiestrategie (RES)

Hoe kunnen we meer energie opwekken in onze omgeving? Hoe kunnen we de overstap maken naar schone energie en warmte? Om hier antwoord op te geven, werken we samen met inwoners en bedrijven. Het opwekken van energie vraagt om samenwerking met de omliggende gemeenten. Die afspraken leggen we vast in de Regionale Energiestrategie.
Windmolens, zonnevelden en warmtebronnen tot 2030
16 Utrechtse gemeenten, 4 waterschappen en de provincie willen 1,8 terawattuur (TWh) aan wind- en zonne-energie in 2030 opwekken. Dat staat gelijk aan elektriciteitsverbruik van 540.000 huishoudens. Dit staat in de Regionale Energie Strategie (1.0), afgekort RES. Die maakte de RES Regio U16 op 23 juni 2021 bekend. In de RES staat ook welke duurzame warmtebronnen mogelijk beschikbaar zijn.
De zoekgebieden en projecten in de RES leggen we vast in het omgevingsbeleid van onze gemeente. Denk aan de omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsplannen en -vergunningen. Er is inspraak mogelijk op het omgevingsbeleid. Tegen omgevingsplannen en -vergunningen kan ook bezwaar worden gemaakt. Tot 1 januari 2025 is er tijd om plannen uit te werken en vergunningen te verlenen. Zo dragen we met elkaar in Nederland bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot.
Hoeveel energie gaan we opwekken?
Tot 2030 willen we 1,8 terawattuur (TWh) aan duurzame elektriciteit opwekken in de regio. Ter vergelijking: 1 TWh is de stroom die ongeveer 285.000 huishoudens per jaar verbruiken (in de regio U16 zijn ongeveer 935.000 huishoudens).
Utrechtse windmolens en zonnevelden
Met een paar projecten zijn we al aan de slag:
- windmolens en zonnevelden in (energielandschap) Rijnenburg en Reijerscop
- 4 zonnevelden: geluidswal A12 bij Vleuten, industrieterrein Meijewetering, Haarrijnseplas en Nedereindse Plas.
- zonnepanelen op grote (bedrijfs)daken.
Wat is een zoekgebied?
Een zoekgebied is een ruim genomen gebied waar misschien windmolens of zonnevelden kunnen komen. Dit gebied is niet precies beschreven. Initiatiefnemers kunnen zich bij de gemeente melden met voorstellen voor windmolens en zonnevelden in de zoekgebieden. De volgende zoekgebieden wil de gemeente verder onderzoeken of hier windmolens en/of zonnevelden kunnen komen voor 2030:
- Utrecht Science Park, lees meer in de omgevingsvisie Utrecht Science Park
- Voordorpse polder
- Ockhuizen, lees meer over het geplande onderzoek Ockhuizen
Deze projecten en gebieden kunnen samen goed zijn voor maximaal 0,523 TWh. Of in deze gebieden windmolens of zonnevelden komen en hoeveel, hangt van 3 dingen:
- afstemming met andere opgaven in de stad, bijvoorbeeld sport en recreatie, en waarden in deze gebieden, bijvoorbeeld erfgoed
- medewerking van grondeigenaren
- de haalbaarheid voor initiatiefnemers.
Plannen na 2030
In de Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 staan zoekgebieden genoemd waar mogelijk, na 2030, windmolens of zonnevelden kunnen komen.
Vervolg zoekgebieden
Energielandschap Rijnenburg en Reijerscop, zonneveld Meijewetering en zonneveld de geluidswal A12 zijn bestaande energieprojecten. Over de projecten communiceren we met omwonenden. Inwoners kunnen ook mede-eigenaar of medefinancier te worden.
Voor de Haarrijnseplas en de Nedereindse Plas onderzoeken we onder welke voorwaarden zonnepanelen geplaatst kunnen worden. Zodra dat duidelijk is, zoeken we een organisatie die zonnevelden aan kan leggen.
Voor de 3 nieuwe zoekgebieden (Ockhuizen, Voordorpse Polder en Utrecht Science Park) kijken we naar wat technisch, financieel en ruimtelijk haalbaar is. Begin 2022 weten we beter of windmolens en zonnevelden op deze plekken samengaan met de bestaande waarden en andere opgaven in die gebieden. Pas als we weten wat er kan, betrekken we omwonenden verder bij de plannen. De gemeenteraad keurt de plannen goed. Initiatiefnemers of grondeigenaren die interesse hebben in het opwekken van duurzame energie in de zoekgebieden, kunnen contact opnemen met ons via energie@utrecht.nl.
Klimaatakkoord
Niet alleen in Utrecht maken we een Regionale Energiestrategie, afgekort de RES. In het landelijk klimaatakkoord is vastgelegd dat de CO2-uitstoot de komende jaren sterk moet verminderen. Eén van de afspraken in het akkoord is het opwekken duurzame elektriciteit op land met een omvang 35 TWh in 2030. In Nederland zijn 30 regio’s die dit met elkaar moeten regelen en afspreken. Elke regio maakt een Regionale Energiestrategie. Utrecht is onderdeel van de RES regio U16. Die bestaat uit 16 buurgemeenten, 4 waterschappen, de provincie Utrecht en Stedin (netbeheerder voor gas en elektriciteit). De regio’s dienen in 2021 een definitief plan voor de RES in bij het Rijk.
Onderzoek naar nieuwe warmtebronnen
We hebben onderzocht waar we als stad nog meer duurzame elektriciteit en warmte kunnen opwekken. Dit noemen we potentieel onderzoek. De onderzoeken geven aan waar mogelijk zonnevelden, windmolens en mogelijke duurzame warmtebronnen kunnen komen. De onderzoeken hebben geholpen om de Utrechtse bijdrage te bepalen en die staan in de RES1.0, Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 en in de transitievisie warmte.
Oplossingen in beeld
Thermische energie uit oppervlaktewater (aquathermie) lijkt de grootste kans te hebben. Binnen Utrecht is hier nu nog geen praktische ervaring mee. Deze techniek levert vooral winst op voor lagetemperatuurwarmtenetten. Dat is dus voor woningen die zeer goed geïsoleerd zijn en met lage temperatuur kunnen worden verwarmd. Wel zijn een aantal projecten en onderzoeken in voorbereiding. Bijvoorbeeld in de Merwedekanaalzone.
Benutting van restwarmte of warmte uit afvalwater levert niet voldoende warmte voor een groot deel van de stad.
Aardwarmte lijkt de bron te zijn waarmee de warmtevoorziening in Utrecht volledig kan worden verduurzaamd. Maar de onzekerheden over de beschikbaarheid van deze bron zijn nog groot en worden op dit moment beter onderzocht.
Het poldergebied Rijnenburg en Reijerscop is het meeste geschikte deel van de gemeente Utrecht voor windenergie. Dit is een van de zoekgebieden.
Het poldergebied Rijnenburg en Reijerscop is het meest interessant voor zonnevelden. De potentiële opbrengst van dit gebied, met windmolens en zonnevelden, is maximaal goed voor 0,28 TWh. Dat is het verbruik van 82.500 huishoudens.
Verder komen er zonnevelden op de geluidswal langs de A12, op Meijewetering, en drijvende zonne-energie-eilanden op de Haarrijnseplas. De gemeente is eigenaar van deze 3 gebieden. Op de Nedereindse plas komen ook zonnevelden.
Utrecht heeft al eerder uitgesproken de ambitie te hebben om in 2025 op 20% van de Utrechtse daken zonnepanelen te hebben liggen. Zeker bij grootschalige daken is nog veel winst te behalen. We ondernemen daarom verschillende acties om eigenaren van grote daken te stimuleren om zonnepanelen te nemen. We breiden het aanbod hiervoor uit met financierings- en constructieadvies. Eerder zat daar al een gratis dakscan en subsidie- en offerteadvies bij. Hier is eind 2019 een plan van aanpak ‘Zon op dak' voor geschreven. In 2021 liggen op 17,3 % van de Utrechtse daken zonnepanelen.
Wie besluit wanneer over de RES?
Eind 2021 besluiten de gemeenteraden, de algemeen besturen van de waterschappen en de provinciale staten over de RES 1.0. Na de vaststelling kunnen inwoners blijven meedenken en meepraten over het uitwerken van de RES.
Vervolg RES
Elke 2 jaar herijkt iedere energieregio de RES. Zo ontwikkelt de RES zich stapsgewijs.
Wat kunt u zelf doen?
Bekijk wat u zelf kunt doen op www.utrecht.nl/energie.
Rapporten
- Onderzoek Regionale Energiestrategie, Energietransitie regio U16 (pdf, 10,1 MB)
- Startnotitie Regionale Energiestrategie
- Concept RES en ontwerp-bod RESU16
- Potentieelonderzoeken Energie
- Bekijk deRES1.0