Slavernijverleden
Op woensdag 23 februari heeft burgemeester Sharon Dijksma namens het college van Utrecht excuses aangeboden voor de rol van hun voorgangers in het koloniale en slavernijverleden van de stad.
Monument slavernijverleden
Het slavernijmonument van Vlucht en Verzet is op 30 juni 2023 onthuld in het Griftpark. Kunstenaar Patricia Kaersenhout heeft het monument gemaakt. Initiatiefnemers, nazaten, inwoners en bestuurders hebben tijdens de herdenking van Keti Koti samen stilgestaan bij het moment dat het 150/160 jaar geleden is dat totslaafgemaakten hun vrijheid terugkregen.
Podcast en goede ideeën slavernijverleden in Utrecht
Op 23 februari 2023 is het 1 jaar geleden dat de burgemeester haar excuses uitsprak over de rol van het stadsbestuur in het slavernijverleden. De gemeente kondigde ook aan om op verschillende manieren aandacht te besteden aan het onderwerp. Bijvoorbeeld door subsidie te geven aan verschillende initiatieven. Daarnaast zijn er podcast gemaakt.
U kunt de podcast ‘Volg de Utrechtse sporen’ van Nancy Jouwe en Tessa Hofland luisteren. Zodat u de wandeling zelf kunt maken over de sporen van het Utrechtse koloniale en slavernijverleden in Utrecht. In nog geen 1,5 kilometer maken Jouwe en Hofland een tijdreis van 3 eeuwen. De afstand van deze stadswandeling is in meters niet groot, de stappen door de tijd en het verleden wel. Het slavernijverleden van Utrecht is sterk verweven met de geschiedenis van de stad maar vaak onzichtbaar.
Utrecht bewijst dat steden in het Nederlandse binnenland ook een slavernijverleden kunnen hebben. Van steden als Middelburg, Rotterdam en Amsterdam is bekend dat zij verdienden aan de slavenhandel. Utrecht hoort ook in dat rijtje. De stad was vanaf het begin betrokken bij de koloniale handel.
Ook in Utrecht is geïnvesteerd met geld uit de slavenhandel. Hoe werken die opbrengsten nog door in het heden? Welke economische systemen zijn ontstaan in deze historische periode? Je hoort het in deze 2e aflevering. De muziek en spoken word is van Sites of Memory. Dit zijn de artiesten die in deze aflevering te horen zijn: Toni Giselle Stuart en Jörgen Gario. De 3 sprekers uit de aflevering zijn: Pepijn Brandon, Wim Manuhutu en Matthijs Kuipers.
Het slavernijverleden werkt niet alleen door in mensen en gebouwen, ook in instellingen. Denk aan de Universiteit Utrecht, een van de oudste universiteiten van Nederland. Of denk aan de kerk. Utrecht was eeuwenlang een kerkelijk centrum voor katholieken en protestanten. Kijk je naar die kant van het slavernijverleden, dan zie je snel ook iets anders: de abolitionisten, mensen die streden voor afschaffing van de slavernij. Halverwege de negentiende eeuw werd Utrecht het centrum van het Nederlandse abolitionisme. Ook daar waren zeer religieuze mensen en academici bij betrokken.
De sporen van het Utrechtse slavernijverleden vind je over de hele wereld, dus ook door Nederland. Belle van Zuylen woonde bijvoorbeeld niet alleen in Utrecht, ze heeft ook op Slot Zuylen in Oud Zuylen gewoond. Volg je de Vecht verder, naar Maarssen, dan kom je langs grote landhuizen. Je hoort in deze aflevering meer over Vechtenstein, Doornburgh en Goudestein. De laatste uitgelichte locatie is midden in de Kaapse Bossen, in Doorn.
Dubbele eerste aflevering
Welke verhalen kun je verwachten in deze dubbele eerste aflevering? Je hoort over een man die aan de Oudegracht woonde en met iedere misdaad wist weg te komen. Over Sibilla van Batavia, die niet alleen haar thuis maar ook haar naam kwijtraakte. Over een groot tegenstander van de slavernij en nog veel meer. Zie dit rondje Utrecht als een introductie over het Utrechtse slavernijverleden. In de volgende afleveringen gaan we dieper de geschiedenis in. In de aanloop naar de jaarlijkse Keti Koti herdenking op 30 juni en de viering van Keti Koti op 1 juli volgen meer afleveringen.
‘Volg de Utrechtse sporen’ wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Utrecht en dankzij het HKU fine arts fellowship van Nancy Jouwe 2022-2025.
Herdenking en viering slavernijverleden 2023
Comité 30 juni / 1 juli Utrecht (Keti Koti Utrecht) vergroot het bewustzijn rondom het trans-Atlantisch slavernijverleden van Utrecht. Zodat het een verhaal van ons allemaal wordt. Dat doet Keti Koti Utrecht door inwoners, verleden en heden met elkaar te verbinden. Op 1 juni start de Keti Koti herdenkingsmaand en organiseren zij de aftrap van Keti Koti in Bibliotheek Neude.
De hele maand vindt u activiteiten in de stad om u te verdiepen in het slavernijverleden. Op 30 juni vindt de herdenking plaats, waarbij onder andere het monument wordt onthuld. Op 1 juli vieren we Keti Koti met een inspirerend programma vol muziek, kunst, stalletjes met eten en andere activiteiten.
Subsidie achternaamswijziging
Kent u inwoners die nazaat zijn van tot slaafgemaakte mensen die hun achternaam willen wijzigen, omdat deze verwijst naar het pijnlijke verleden van hun voorouders? Dan kunnen ze een tegemoetkoming aanvragen voor de kosten van de achtersnaamswijziging.
Subsidie slavernijverleden 2023
We willen het slavernijverleden van de stad Utrecht meer bekendheid geven. Hiervoor vragen we uw hulp. Hebt u een goed idee hoe we het slavernijverleden beter kunnen laten zien? U kunt hier subsidie voor aanvragen.
Vraag subsidie Slavernijverleden laten zien aan
Subsidie slavernijverleden 2022
In 2022 vroegen we inwoners en organisaties om met ideeën te komen. Om het verhaal over het slavernijverleden te vertellen aan de andere inwoners in Utrecht. Of om te laten zien hoe het verleden nog steeds doorwerkt in de stad. Er zijn 16 aanvragen binnengekomen en 12 door ons goedgekeurd. De initiatiefnemers voeren de plannen nu uit.
| Aanvrager | Naam activiteit en omschrijving | Datum uitvoering |
|---|---|---|
| Zuilense Fanfarecorps | Muzikaal theatrale vertelling Utrechts Slavernijverleden Optredens in april 2023, waarin in samenwerking met andere artiesten het verhaal van slavernijverleden wordt verteld. | 1 en 2 April 2023 |
| Dhr. B Tarawally | Change of heart-building bridges Het organiseren van een Indaba/Dag van de dialoog in oktober 2023. Indaba in Utrecht wordt opgezet naar voorbeeld van de Truth and Reconciliation Commission in Zuid-Afrika na het opheffen van apartheid. | 30 Maart 2023 |
| Mw. I Meerian Esajas | In elkaars wereld kruipen Gesprek tussen nazaat en witte Nederlander als trainingsmateriaal voor GGZ-hulpverleners en het maken van kunstwerken tijdens deze gesprekken. | Najaar 2023 |
| Universiteit van Humanistiek | Kolonialisme in de muren van de UvH 5 projecten: bewustwordingsritueel, tentoonstelling, podcast, monument en integratie in het curriculum. | Mei tot en met Sept 2023 |
| Dhr. Isan Corinde | Tentoonstelling van eigen schilderijen over slavernijverleden. | Januari tot en met maart 2023 |
| Mw. PG Wijntuin | Het verhaal van rijst Een tentoonstelling over Marron cultuur in de botanische tuinen. | 1 juli 2023 |
| Stichting Casco | Turning pages Het organiseren van een 2-daags programma rondom het koloniale- en slavernijverleden van Utrecht. | Oktober 2023 |
| Stichting New Urban Collective Amsterdam | The Black Archives* gemeente Utrecht Een pop-up tentoonstelling en 2 publieksevenementen in Utrecht. | Juli tot en met oktober 2023 |
| Stichting Abie Sabie | Behoud en kennisdeling Marrongeschiedenis, tradities en kunst in Nederland
| Zomer 2023 |
| Mw. Gina Avans | Het generatiegesprek voor Nazaten van tot slaafgemaakte | Al geweest |
| Stichting Asha | Vertellen over slavernijverleden op (basis)scholen en met jongeren | Onbekend |
| Mw. Rhoinde Doth | Reizende Tentoonstelling kerken en slavernijverleden | Al van start, doorlopend |
Utrecht was nauw verbonden met de koloniale handel en slavernij en profiteerde van de opbrengsten, blijkt uit het onderzoek. Verschillende lagen van de Utrechtse bevolking hebben aangezet tot, investeerden in en verdienden geld aan slavernij in Amerika, Afrika en Azië. Burgemeester Dijksma lichtte deze excuses toe tijdens een besloten bijeenkomst in de Janskerk.
Sporen van het slavernijverleden
Ook is er stil gestaan bij de doorwerking van het slavernijverleden op de inwoners in onze stad. Sporen van dit verleden zijn zichtbaar in de hedendaagse cultuur, architectuur en samenleving en voelbaar voor inwoners waarvan de voorouders afkomstig zijn uit de voormalige koloniën. De wreedheden en schendingen van mensenrechten hebben bij de nazaten sporen achtergelaten die tot de dag van vandaag voelbaar zijn. Het stadsbestuur kondigt daarom aan om met de stad in gesprek te gaan over het slavernijverleden voor meer bewustwording over deze pijnlijke bladzijde in de Utrechtse geschiedenis en op verschillende manieren aandacht te besteden aan het thema.
We zetten ons in om de kennis over het koloniale en slavernijverleden te vergroten en hoe het in deze tijd doorwerkt onder de aandacht te brengen.
Meer weten over het koloniale en slavernijverleden van Utrecht?
Op 30 juni 2021 is het boek Slavernij en de stad Utrecht verschenen met de resultaten van een onderzoek naar het Slavernijverleden van Utrecht. Wilt u meer weten over de geschiedenis van de slavernij in Utrecht? Kijk dan op sporenvanslavernijutrecht.nl. In Utrecht zijn 2 wandelingen met het koloniale- en slavernijverleden van Utrecht als thema:
- Sporen van slavernij Utrecht; onder begeleiding van een gids.
- Bitterzoete Route Lombok; digitaal.