Referendum
Bent u het niet eens met een besluit van de gemeenteraad? Dan kunt u een referendumverzoek indienen. Een referendum is een stemming onder de inwoners van Utrecht over een besluit van de gemeenteraad.
Andere manieren van invloed
U kunt ook op andere manieren invloed hebben op wat er in de stad en in uw buurt gebeurt.
Inwoners geven advies over raadsbesluit
Wilt u dat er een referendum komt? Dan zet u zélf de eerste stap. Bij een referendum kunnen Utrechters met stemrecht raad (advies) geven over een raadsbesluit. Ze stemmen dan voor of tegen het raadsbesluit. Het gaat om een raadgevend referendum. De gemeenteraad is niet verplicht om de uitslag te volgen.
De besluiten van de raad vindt u via de vergaderagenda van de gemeenteraad. U kunt de raadsbesluiten op 2 manieren vinden:
- Klik op een datum van een raadsvergadering om de besluiten per agendapunt te zien.
- Gebruik het zoekvenster om te zoeken op een onderwerp.
Een raadsbesluit herkent u aan de volgende kenmerken:
- De titel van het document begint met ‘raadsbesluit’.
- Op de website staat achter de titel van het raadsbesluit tussen haakjes een datum. Dit is de datum van publicatie van het raadsbesluit.
- Onderaan het raadsbesluit staan de handtekeningen van de griffier en de voorzitter van de raad (de burgemeester).
- Op het voorblad van het raadsbesluit staat vaak al of het raadsbesluit 'referendabel' is of niet.
Twijfelt u of vindt u niet wat u zoekt? Neem dan contact op met de griffie.
Ga naar de vergaderagenda van de gemeenteraad
Een referendum aanvragen kan niet altijd
Er zijn uitzonderingen. Een referendum over de begroting of over de tarieven en belastingen van de gemeente kan bijvoorbeeld niet. Alle uitzonderingen staan in de referendumverordening (hoofdstuk 1, onder artikel 1:2, punt 2).
Een referendumverzoek bestaat uit 2 fases
- In fase 1 verzamelt u 1.000 ondersteuningsverklaringen. U dient dan uw eerste verzoek in. Dit noemen we een inleidend verzoek. Als het inleidend verzoek is goedgekeurd kunt u verder naar fase 2.
- In fase 2 verzamelt u 10.000 ondersteuningsverklaringen. U bevestigt met een definitief verzoek dat u een referendum wilt over een beslissing van de gemeenteraad.
Wij helpen u graag
Hebt u vragen of wilt u meer weten over het referendum en de procedure, neem dan contact op met de referendumcommissie op referendumcommissie@utrecht.nl. Zij geven onafhankelijk advies en informatie over dit hoe dit instrument te gebruiken.
Hebt u al een verzoek ingediend? Tijdens dit proces kunt u terecht bij het projectteam referendumprocedure voor hulp en advies.
Referendum in 10 stappen
Wilt u een referendumverzoek indienen over een raadsbesluit? Kijk dan ook naar voorwaarden en uitzonderingen in de referendumverordening. Controleer of er geen uitzonderingen gelden voor het raadsbesluit.
U verzamelt 1.000 ondersteuningsverklaringen van inwoners van Utrecht. Met voldoende ondersteuningsverklaringen laat u zien dat genoeg Utrechters het onderwerp van het referendum belangrijk vinden.
Een ondersteuningsverklaring bestaat uit de voorletters, achternaam, adres, woonplaats en geboortedatum van een Utrechter.
- Alleen inwoners die mogen stemmen voor de Utrechtse gemeenteraad mogen een ondersteuningsverklaring afgeven.
- Ondersteuningsverklaringen zijn alleen geldig als alle gegevens goed zijn ingevuld.
- Een inwoner mag maximaal 1 ondersteuningsverklaring afgeven voor dit inleidend verzoek.
Een campagne beginnen
Om voldoende ondersteuningsverklaringen te verzamelen kunt u een campagne beginnen. Hiervoor kunt geld aanvragen uit het initiatievenfonds.
Ondersteuningsverklaringen verzamelen
Dit kan op 2 manieren:
- Online via de website petities.nl
- Op papier met de handtekeningenlijst
Ondersteuningsverklaringen inleveren
Dit kan op 2 manieren:
- Digitaal indienen via het e-mailadres referendum@utrecht.nl.
- Langsbrengen op het stadskantoor. U maakt hiervoor een afspraak via e-mailadres referendum@utrecht.nl.
Doe dit uiterlijk 3 weken na publicatie van een beslissing van de raad. Zorg dat u uw verzoek samen met minimaal 1.000 geldige ondersteuningsverklaringen indient.
De gemeente beoordeelt het inleidend verzoek op verschillende punten. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van de voorzitter van het Centraal Stembureau.
- Termijn: is het verzoek op tijd ingediend?
- Geldigheid:
- Voldoet het raadsbesluit aan alle voorwaarden voor een referendum en valt het besluit niet onder de uitzonderingen?
- Is het verzoek ingediend door een inwoner met stemrecht?
- Zijn de ondersteuningsverklaringen geldig?
- Volledigheid: zitten bij het inleidend verzoek voldoende geldige ondersteuningsverklaringen?
Goedgekeurd? Dan naar stap 4
Keurt de voorzitter van het Centraal Stembureau uw inleidend verzoek goed? Dan volgt de volgende stap.
Niet eens met het besluit over het inleidend verzoek?
Soms neemt de gemeente een besluit waar u het niet mee eens bent. U kunt dan bezwaar maken. Op de pagina Bezwaar maken leest u op welke manier u dit kunt doen.
U verzamelt opnieuw ondersteuningsverklaringen van inwoners van Utrecht. Dit keer verzamelt u minimaal 10.000 ondersteuningsverklaringen.
Een ondersteuningsverklaring bestaat uit de voorletters, achternaam, adres, woonplaats en geboortedatum van een Utrechter.
- De 1.000 of meer ondersteuningsverklaringen van het inleidend verzoek tellen ook mee.
- Alleen inwoners die mogen stemmen voor de Utrechtse gemeenteraad mogen een ondersteuningsverklaring afgeven.
- Ondersteuningsverklaringen zijn alleen geldig als alle gegevens goed zijn ingevuld.
- Ook voor het definitieve verzoek mogen inwoners maximaal 1 ondersteuningsverklaring afgeven.
Een campagne beginnen
Om voldoende ondersteuningsverklaringen te verzamelen kunt u een campagne beginnen. Hiervoor kunt geld aanvragen uit het initiatievenfonds.
Ondersteuningsverklaringen verzamelen
Dit kan op 2 manieren:
- Online via de website petities.nl
- Op papier met de handtekeningenlijst
Ondersteuningsverklaringen inleveren
Dit kan op 2 manieren:
- Digitaal indienen via het e-mailadres referendum@utrecht.nl.
- Langsbrengen op het stadskantoor. U maakt hiervoor een afspraak via e-mailadres referendum@utrecht.nl.
Doe dit uiterlijk 6 weken na de datum waarop uw inleidend verzoek is goedgekeurd. Zorg dat er minimaal 10.000 geldige ondersteuningsverklaringen bij uw verzoek zitten.
De gemeente beoordeelt het definitieve verzoek op verschillende punten. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van de voorzitter van het Centraal Stembureau.
- Termijn: is het verzoek op tijd ingediend?
- Geldigheid:
- Voldoet het raadsbesluit aan alle voorwaarden voor een referendum en valt het besluit niet onder de uitzonderingen?
- Is het verzoek ingediend door een kiesgerechtigde?
- Zijn de ondersteuningsverklaringen geldig?
- Volledigheid: zitten bij het definitieve verzoek voldoende ondersteuningsverklaringen?
Goedgekeurd? Dan naar stap 6
Keurt de voorzitter van het Centraal Stembureau uw definitieve verzoek goed? Dan volgt de volgende stap.
Niet eens met het besluit over het definitieve verzoek?
Soms neemt de gemeente een besluit waar u het niet mee eens bent. U kunt dan bezwaar maken. Op de pagina Bezwaar maken leest u op welke manier u dit kunt doen.
- De raad bepaalt de vraagstelling van het referendum. Dit gebeurt na advies van de referendumcommissie.
- De raad bepaalt de datum van het referendum. Dit gebeurt na overleg met het college van B en W.
- Kiesgerechtigden ontvangen hun stempas en de vraagstelling met antwoordmogelijkheden (voor of tegen) thuis per post.
Als u dat wilt kunt u een campagne beginnen voor meer bekendheid over het referendum. Zo zorgt u voor openbare discussie en kunnen inwoners een mening vormen over het onderwerp. (Hiervoor komt binnenkort een 'Nadere regel subsidie Raadgevend referendum gemeente Utrecht’.)
Net als bij verkiezingen komen de kiesgerechtigden naar het stembureau om te stemmen.
Alle stemmen worden geteld en gecontroleerd. Het is duidelijk hoeveel Utrechters voor of tegen het raadsbesluit zijn. De uitslag van het referendum gaat naar de raad en vindt u zo snel mogelijk op de pagina Verkiezingen.
Let op! Het gaat om een raadgevend referendum. Dat betekent dat inwoners raad (advies) geven over het raadsbesluit. De gemeenteraad is niet verplicht om de uitslag te volgen.
- Stemt de meerderheid voor het raadsbesluit? Dan verandert het raadsbesluit niet.
- Stemt de meerderheid tegen het raadsbesluit? Dan vergadert de gemeenteraad over het gevolg van de uitslag. En of het raadsbesluit wel of niet doorgaat.
Referendumcommissie
Om te zorgen dat de procedure voor een referendum goed gaat is er een onafhankelijke referendumcommissie. De commissie:
- geeft onafhankelijke informatie over het referendum, de verordening, het proces en waar aan te denken.
- controleert of alles netjes volgens de referendumverordening gaat.
- controleert of de gemeente neutraal over het referendum communiceert.
- geeft de gemeenteraad, voorzitter van het Centraal Stembureau en het college van B&W advies over de referendumverordening. Dat kan zij gevraagd én ongevraagd doen.
- behandelt klachten van inwoners. Dat kan gaan over de uitvoering van de verordening en over de informatie die de gemeente aan inwoners geeft over het referendum.
Leden commissie
De commissie bestaat uit de volgende 5 leden:
- Marië Fabbricotti
- Jeroen Kiewiet
- Paulien de Morree
- Jorrit van Steijn
- Alyssa Uitdewilligen Bos (voorzitter)
De secretaris van de commissie is Marten Admiraal. Meer over de commissie leest u in hoofdstuk 4 van de referendumverordening.
Bekijk de eerdere adviezen van de referendumcommissie
Hebt u vragen voor de referendumcommissie?
Neem dan contact op met de commissie. Dat kan via het e-mailadres referendumcommissie@utrecht.nl.
Hulp en contact Referendum
Postadres
Gemeente Utrecht
Bestuursondersteuning
Voorzitter van het Centraal Stembureau
Postbus 16200
3500 CE Utrecht