Verkeersveiligheidsonderzoek Vleutenseweg
Op 24 maart 2023 was er op de Vleutenseweg een dodelijk ongeval. Bewoners vroegen om een onafhankelijk onderzoek naar de verkeersveiligheid van de Vleutenseweg. DTV Consultants voerde dit onderzoek uit. Het onderzoek is klaar.
Oorzaak ongeluk
De politie onderzoekt hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren. We wachten de uitkomst van dit onderzoek af. Tot die tijd kunnen we geen uitspraken doen over de oorzaak van het ongeval. We doen bij ernstige ongelukken wel zelf ook altijd snel onderzoek naar de verkeerssituatie. We kijken dan bijvoorbeeld of er kuilen in de weg zitten. Of staan er borden waardoor je de weg minder goed kunt zien? Of zijn er wegwerkzaamheden en staan de afzettingen niet goed?
Rapport verkeersveiligheid Vleutenseweg
In het kort: de 7 meest gestelde vragen
In maart 2023 was er een ernstig ongeluk met een stadsbus op de Vleutenseweg. Een jonge voetganger overleed, een ander raakte zwaargewond. Na die gebeurtenis vroegen bewoners en basisscholen uit de buurt om een onafhankelijk onderzoek. Op deze pagina vindt u de samenvatting van dat onderzoek naar de verkeerssituatie op de Vleutenseweg.
DTV Consultants uit Breda deed onafhankelijk onderzoek. Het verkeerskundig adviesbureau keek zeer uitgebreid naar de verkeersveiligheid op de Vleutenseweg. Het team onderzocht nauwkeurig hoe de ongevallen konden gebeuren en deed cameraonderzoek. Ook lette het op drukte en gereden snelheden op de Vleutenseweg.
De onderzoekers keken naar verkeerssituaties die gevaarlijk zijn of dat kunnen worden. De verkeerskundigen observeerden het gedrag van verkeersdeelnemers en telden het aantal bijna-ongelukken. DTV Consultants sprak bovendien met enkele bewoners en 2 scholen in de buurt. In de buurt hield het een enquête, die 876 keer is ingevuld.
Op de Vleutenseweg hebben bussen, fietsers, auto’s en voetgangers allemaal hun eigen rijstrook. Dat betekent dat een groot deel van de Vleutenseweg uit asfalt en stenen bestaat. Het verkeer krijgt heel veel ruimte, waardoor een veilig plekje vinden voordat je oversteekt of afslaat lastig is.
De stoepen zijn bovendien vol. Mensen wandelen er, maar de stoep is eveneens een parkeerplaats voor fietsen en afvalcontainers. Opvallend is dat er niet zo veel gemotoriseerd verkeer rijdt op de weg, maar wel veel fietsers. Er rijdt een bus midden door de straat. Taxi’s mogen ook rijden over die busbaan. Andere voertuigen niet, maar doen dat wel.
Andere conclusies? Op de Vleutenseweg kun je op veel plekken oversteken. Op de plekken waar verkeerslichten zijn, lopen mensen vaak door rood. Ze hebben het gevoel dat ze lang moeten wachten voor niets en steken dus ondanks het rode licht over.
Nee, niet op alle locaties. De plekken waar fietsers en voetgangers oversteken op de Vleutenseweg zien er stuk voor stuk anders uit. Dat is verwarrend. Het autoverkeer herkent de oversteekplaatsen niet altijd goed. De oversteekplaatsen voor fietsers en voetgangers liggen op hetzelfde niveau. Het afsnijden van de weg is dus makkelijk. En dat kan gevaarlijk zijn, al gebeurt dat afsnijden niet altijd bewust.
Overstekende fietsers- en voetgangers weten niet altijd op welk deel van de weg ze zijn. Is het de busbaan, de autobaan, parallelweg of een verharde berm? Alle wegen op de Vleutenseweg hebben (bijna) dezelfde kleur. Het is zo lastig inschatten van welke kant het verkeer komt. Oversteken is bovendien moeilijk doordat geparkeerde voertuigen, gestalde fietsen of ondergrondse containers het zicht ontnemen.
De busbaan ligt in het midden van de Vleutenseweg en kent 3 bushaltes. Die bushaltes per stop staan per rijrichting lijnrecht tegenover elkaar. Wie uitstapt en achter de ‘eigen’ bus oversteekt, ziet de passerende bus in de andere richting niet goed aankomen.
Taxi’s op de busbaan mogen met een maximale snelheid van 30 km/uur rijden. Ze rijden meestal harder. Omdat er veel mensen oversteken bij bushaltes, leidt dat tot gevaarlijke situaties. Tussen de busbaan en rijbaan zit een schuine band, waar automobilisten en motoren makkelijk over heen kunnen rijden. Het is zo verleidelijk een stukje busbaan mee te pikken. Dat mag niet en leidt tot gevaarlijke situaties.
Op de 3 kruispunten met verkeerslichten, werken ze allemaal anders. Dat zorgt voor verwarring. Voor fietsers is er te weinig plek om te wachten voor rood licht. Ze staan vaak op de witte kruizen op de weg en die zijn daar niet voor bedoeld. Knipperende verkeerslantaarns samen met geluidssignalen wijzen overstekers er op dat ze de busbaan passeren. De lichten zijn echter niet goed zichtbaar en het geluid is te zacht. Pas als de bus al lang voorbij is, gaan de waarschuwingslichten uit. Verkeersdeelnemers wachten daar niet op en rijden of lopen door het rode licht.
Ook de zogenaamde ‘rateltikkers’ maken onvoldoende geluid. Oversteken voor visueel gehandicapten is daardoor gevaarlijk. Verder rijden en lopen mensen om andere redenen door rood. Bijvoorbeeld omdat de voetgangersoversteken kort zijn, of omdat het tegemoetkomende verkeer massaal afslaat. Mensen krijgen het gevoel dat ze voor niets voor het rode licht wachten.
DTV Consultants kwam bij haar onderzoek veel verbeterpunten tegen. Naast de bovenstaande bevindingen, vond het ook de volgende zaken opvallend:
- De Vleutenseweg kent in de rustige uren veel hardrijders. Inhalen gebeurt vaak via de busbaan, en bij die inhaalacties rijden mensen harder.
- Het wegdek van de busbaan en fietspaden is slecht.
- Aan mensen met een handicap is onvoldoende gedacht. De voorzieningen zijn niet volledig of duidelijk.
- Op veel plaatsen op de Vleutenseweg is de markering niet compleet, volgens de richtlijnen of weggesleten en daardoor slecht zichtbaar.
- Op sommige punten parkeren auto’s direct naast de hoofdrijbaan in smalle parkeervakken. Dat fileparkeren kost vaak veel tijd. Achterliggers wachten niet altijd en halen in via de busbaan. Eenmaal geparkeerd is uitstappen vaak lastig of onveilig. Een uitstapstrook ontbreekt of is te smal.
Het onderzoek onderscheidt 3 soorten aanbevelingen:
- quick wins waarmee de gemeente Utrecht direct aan de slag kan
- maatregelen voor de korte termijn waar verder onderzoek voor nodig is
- aanbevelingen voor de lange termijn
11 'quick wins': maatregelen die meteen toepasbaar zijn
Er zijn 11 maatregelen die de gemeente Utrecht direct kan toepassen om de verkeersveiligheid op de Vleutenseweg te verbeteren. Deze maatregelen bestaan onder meer uit het plaatsen van borden, het markeren van weggedeeltes en het verwijderen van obstakels voor een beter zicht. Ook meer handhaving behoort tot de snelle oplossingen.
15 maatregelen voor de korte termijn waar verder onderzoek voor nodig is
Naast de 11 quick wins waarmee de gemeente Utrecht vandaag of morgen al aan de slag kan, komt het onderzoek met nóg 15 maatregelen voor de korte termijn. Dat zijn maatregelen die nog om wat onderzoek vragen voordat de gemeente ze kan uitvoeren. Denk aan een herontwerp van fiets- en voetgangersoversteekplaatsen en het aanbrengen van verkeersdrempels. Ook het verplaatsen van bushaltes is zo’n maatregel, net als het aanpassen van de schuine zijde tussen busbaan en rijbaan. Even de busbaan oprijden wordt zo voorkomen.
Mogelijke oplossingsrichtingen voor de lange termijn
De in totaal 26 maatregelen voor de korte termijn maken de Vleutenseweg veiliger, maar in de ogen van DTV Consultants niet veilig genoeg. Het stevig aanpakken van álle knelpunten uit het onderzoek vraagt echter om de lange adem. Hiervoor moet de hele Vleutenseweg opnieuw worden ingericht. Het onderzoek schetst een aantal oplossingsrichtingen voor de lange termijn:
- De Vleutenseweg wordt een weg waar u maximaal 30 km/uur mag rijden.
- Het doorgaande en lokale verkeer blijft gescheiden. Het lokale gemotoriseerd verkeer mengt met het fietsverkeer op fietsstraten of parallelwegen waar u 30 km/uur mag rijden.
- De busbaan verdwijnt. Bussen gebruiken voortaan de rijstroken voor het doorgaande verkeer.
De aanbevelingen
Uit het onderzoek komen de volgende aanbevelingen:
11 'quick wins': maatregelen die meteen toepasbaar zijn
- Pas de markering voor overstekende fietsers aan. Voorkom dat ze denken dat ze voorrang hebben als dit niet zo is.
- Zorg voor een beter zicht op de Vleutenseweg. Verwijder op alle hoeken over een afstand van 5 meter alle parkeerplekken voor fietsen en auto’s, bomen en ondergrondse containers.
- Plaats fluorescerende waarschuwingsborden bij fietsoversteken.
- Verbied taxi’s op de busbaan.
- Zorg voor betere verkeerslichtenregelingen. Is de bus gepasseerd? Zorg dat het verkeerslicht snel weer op groen gaat.
- Voer vaker snelheidscontroles uit en op willekeurige momenten.
- Voer vaker onderhoud uit. Pak verkleurde busbanen, vervaagde markering en scheef liggende tegels aan.
- Plaats een dynamisch snelheidssysteem. Dat zijn borden die automobilisten vertellen hoe hard ze rijden.
- Pas markering kruispunt Johannes Camphuyslaan aan. Vervang de linksafpijlen voor gebogen (verdrijf)pijlen en zorg dat rechtdoorgaande auto’s niet het linksafvak inrijden.
- Verwijder 30 km/zone ter hoogte van de Lombokstraat. Het verwijderen van de verkeersborden die de 30km/zone aangeven is voldoende.
- Verplaats het hekwerk tussen fietspad en rijbaan tussen de Groeneweg en Billitonkade. Zorg dat het meer dan 1 meter van het fietspad komt te staan.
15 maatregelen voor de korte termijn waar verder onderzoek voor nodig is
- Zorg ervoor dat alle oversteekplaatsen voor fietsers en voetganger er hetzelfde uitzien.
- Leg bushaltes die nu tegenover elkaar staan meer uit elkaar. Zo belemmeren bussen niet het zicht op tegemoet komende bussen.
- Leg een band aan tussen de rijbaan en busbaan, waardoor verkeer niet snel de busbaan op kan schieten.
- Pas de kleur van de busbaan aan. De busbaan wordt zo duidelijk zichtbaarder.
- Vergroot de opstelruimte van de fiets bij verkeerslichten.
- Plaats buswaarschuwingslichten waar fietser en voetgangers de busbaan oversteken.
- Zorg dat rateltikkers voor blinden en slechtzienden beter hoorbaar zijn.
- Verbreed de parkeervakken langs de hoofdrijbaan Vleutenseweg. In- en uitstappen wordt zo veiliger.
- Breng klimaatadaptieve bermen aan. Vervang tussenstroken van asfalt voor gras of lage struiken.
- Maak de maximum snelheid bij de overgang van hoofdrijbaan naar parallelwegen 30 km/uur. Dit kan via haaientanden, een poortconstructie of snelheidsremming.
- Verbeter de voorzieningen voor minder validen. Zorg voor een logische ligging van de geleidetegels.
- Breng verkeersdrempels aan. Verkeersdrempels verlagen de snelheid.
- Verwijder de bushalte aan de Van Koetsveldstraat. Deze bushalte geldt als knelpunt.
- Verplaats parkeerplaatsen op de parallelweg. De parkeerplekken op de parallelweg tussen de Priokstraat en Surinamestraat moeten een plekje rechts krijgen op de parallelweg.
- Hef de verbinding van hoofdrijbaan naar parallelweg tussen de JP Coenstraat en Sumatrastraat op.
Mogelijke oplossingsrichtingen voor de lange termijn
Variant 1: Vleutenseweg 30km/uur
De Vleutenseweg wordt een weg waar u maximaal 30 km/uur mag rijden. Het doorgaande en lokale verkeer gaat samen met het fietsverkeer. Dat betekent dat de rijstroken een fietsstraat worden. De busbaan blijft. Parkeren kan langs de fietsstraat.
Variant 2: Volwaardige parallelwegen
Het doorgaande en lokale verkeer blijft gescheiden. Wel mengt het lokale gemotoriseerd verkeer met het fietsverkeer. Dat gebeurt op fietsstraten of parallelwegen waar u 30 km/uur mag rijden. Voor het doorgaande autoverkeer blijft 50 km/uur de maximum snelheid. De busbaan blijft. Voor parkeren is plek langs de fietsstraat of parallelweg.
Variant 3: Opheffen busbaan
De busbaan verdwijnt. Bussen gebruiken voortaan de rijstroken voor het doorgaande verkeer. Het doorgaande en lokale verkeer scheidt zich. Het lokale gemotoriseerd verkeer mengt met het fietsverkeer. Dat gebeurt op fietsstraten of parallelwegen waar u 30 km/uur mag. Voor het doorgaande autoverkeer blijft 50 km/uur de maximum snelheid. Parkeren kan langs de fietsstraat of parallelweg.
Hoe nu verder?
We kunnen niet alles in één keer aanpassen. Een aantal quick wins hebben we al uitgevoerd of staan op de planning:
- Aanpassen van de markeringen volgens de juiste richtlijnen. Hier kijken we wat we op korte termijn kunnen inplannen. Dit hangt af van verschillende dingen, bijvoorbeeld het weer.
- Verwijderen van het hekwerk in de groenstrook tussen de Groeneweg en de Biltonkade tussen het fietspad en de rijbaan. Zo kunnen fietsers hier niet meer tegenaan rijden.
- Verwijderen bord 30 km zone richting Westplein.
- Verplaatsen prullenbakken bij bushaltes om het zicht te verbeteren.
Voor een aantal maatregelen is meer uitzoekwerk nodig. Bekijk de lijst met deze maatregelen
Eind oktober 2023 bespreken wij een eerste ambtelijk advies met de klankbordgroep. Uiterlijk januari 2024 informeren we omwonenden uitgebreid over wat we met het advies van DTV gaan doen.
Wat is er al gebeurd
- 4 oktober 2023: DTV Consultants presenteerde de belangrijkste conclusies van het onderzoek. Inwoners konden vragen stellen en wij deelden de vervolgstappen.
- Juni-augustus 2023: Onderzoek door onafhankelijk onderzoeksbureau:
- DTV Consultants onderzocht de verkeersveiligheid op de Vleutenseweg.
- Bewoners vulden een vragenlijst in: hoe ervaren zij de verkeersonveiligheid? Wat zijn problemen en mogelijke oplossingen?
- Een week (24 uur per dag, 7 dagen) deden we cameraonderzoek op de plek van het ongeluk en op 2 andere plekken op de Vleutenseweg.
- We deelden de uitkomst van het onderzoek en bespraken de uitkomsten met een vaste klankbordgroep van bewoners, ondernemers, veiligheidsdiensten en de gemeente.
- 15 mei 2023: een bijeenkomst voor bewoners. Tijdens deze bijeenkomst deelden bewoners hun ervaringen over de Vleutenseweg, werd verteld over het onafhankelijke onderzoek en werden er vragen van bewoners beantwoord door onder andere wethouder Lot van Hooijdonk.
- 30 maart 2023: buurtbewoners overhandigden het resultaat van een handtekeningenactie aan wethouder Lot van Hooijdonk. Ze hadden 541 handtekeningen verzameld voor het verzoek voor een onafhankelijk onderzoek naar de verkeersveiligheid aan de Vleutenseweg. Wethouder van Hooijdonk heeft gezegd dit onderzoek te laten doen.
- 28 maart 2023: we hebben onderzoek gedaan naar de verkeerssituatie.
- 24 maart 2023: het dodelijke ongeluk op de Vleutenseweg.
- 2018: Binnen een onderzoek naar de doorstroming voor buslijn 28 hebben we ook gekeken naar de verkeerssituatie op de Vleutenseweg. Uit ddit onderzoek kwamen geen concrete maatregelen die het overzicht bij de Vleutenseweg verder kunnen verbeteren.
- 2015: Na overleg met bewoners hebben we verschillende aanpassingen gedaan om de Vleutenseweg veiliger te maken. Dit na een aanrijding tussen een bus en een fietser, waarna de fietser licht gewond was. Denk aan extra waarschuwingsbordjes bij de busbaan, kruisvakken op fietspaden en meer ruimte om over te steken. Deze maatregelen zijn bij de Bosboom Toussaintstraat en de Groeneweg genomen. Uit verder onderzoek kwamen geen andere mogelijke verbeteringen.