Gemeenteraad Woordenlijst

Op de agenda van een raadsvergadering staan A-punten en B-punten. Over de A-punten hoeven de raadsleden alleen nog te stemmen, terwijl de B-punten (nog een keer) besproken moeten worden.

Een amendement is een formele wijziging in een raadsvoorstel, ingediend door een of meerdere raadsleden bij de raadsvergadering. Deze wijziging kan vele vormen aannemen, niet alleen de toevoeging van tekst maar ook het verwijderen van overbodige, onjuiste of gedateerde tekst. Als een meerderheid van de raad het amendement steunt, wordt het oorspronkelijke raadsvoorstel gewijzigd vastgesteld.

Na gemeenteraadsverkiezingen bepaalt de politieke partij met de meeste stemmen met wie zij willen samenwerken om zo een meerderheid in de gemeenteraad te krijgen. Deze samenwerkende partijen vormen de coalitie. De coalitiepartijen leveren de wethouders.

De partijen die samenwerken in de coalitie maken zo snel mogelijk na de gemeenteraadsverkiezingen een coalitieakkoord. In dit akkoord staan voornemens en afspraken over het beleid dat de gemeente na de verkiezingen de komende 4 jaar gaat voeren.

Met het college bedoelt men de 6 wethouders en de burgemeester. Tezamen worden zij ook het college van B en W genoemd. Het college is een apart bestuursorgaan met eigen bevoegdheden.

Een debat in de gemeenteraad bestaat uit 2 termijnen. Tijdens de eerste termijn voeren de fracties het woord en het college (burgemeester of wethouder) antwoordt of reageert. Tijdens de tweede termijn reageren de fracties weer op het college, waarna het college weer mag antwoorden.

Alle leden van 1 politieke partij in de gemeenteraad vormen samen een fractie. Soms bestaat een fractie uit slechts 1 persoon. Een fractie wordt geleid door de fractievoorzitter.

Stemmen in de raad gebeurt over het algemeen met ‘hand opsteken’. Een enkele keer wordt ‘hoofdelijk gestemd’. Bij een hoofdelijke stemming leest de griffier alle namen van de aanwezige raadsleden op. Ieder raadslid moet na het noemen van zijn naam melden of hij/zij vóór of tegen is. Een hoofdelijke stemming is tijdrovend. Daarom vinden deze bij uitzondering plaats. Meestal bij stemmingen waar een nipte meerderheid wordt verwacht.

Een motie is een uitspraak (in de meeste gevallen een verzoek) van een gemeenteraadslid aan het dagelijks bestuur (bijvoorbeeld de wethouder) om iets te doen of juist niet te doen. Een raadslid stelt eerst een motie op en zoekt daarna steun bij andere gemeenteraadsleden (lobbyen). Daarna stemmen de raadsleden over de motie in de gemeenteraadsvergadering. Bij voldoende stemmen (meerderheid) wordt de motie aangenomen.

De partijen die niet in de coalitie zitten vormen de oppositie. Zij verzetten zich tegen een groot deel van de plannen van de coalitie. De partijen in de oppositie zijn een minderheid in de gemeenteraad.

Het presidium bestaat uit alle fractievoorzitters van de partijen uit de gemeenteraad. Het presidium bepaalt de agenda van de raadsvergadering en maakt afspraken over de orde tijdens de vergadering. Het presidium vergadert maandelijks. De burgemeester en griffier zijn hier altijd bij aanwezig en hebben een adviserende rol.

Korte verklaring van een gemeenteraadslid voorafgaand aan de stemming over een (ontwerp-) besluit of verordening.

Bij een toezegging belooft de burgemeester of een van de wethouders aan de raad iets te doen, bijvoorbeeld naar aanleiding van een schriftelijke vraag of een motie.

Het vragenuur is een middel van raadsleden om kort en bondig informatie te vragen, aan bijvoorbeeld een wethouder, over een actueel onderwerp.

Alle fracties hebben woordvoerders voor verschillende onderwerpen of beleidsterreinen. Zij voeren het debat over dit onderwerp in de commissievergadering. Een woordvoerder is niet altijd gemeenteraadslid. Ook fractiemedewerkers mogen het woord voeren tijdens een commissievergadering.